Feel the Bern?

Tekenend was het item in het NOS Achtuurjournaal afgelopen woensdag. Als de Nederlandse media schrijven over de strijd om wie de Democratische presidentskandidaat wordt, lijken de berichten al een jaar geleden getikt: Clinton wordt de kandidaat, alleen nog even de cijfers van de laatste  primary  of  caucus  invullen. En zelfs dat gaat vaak fout, zoals bij het journaal eergisteren. You had one job. Het is echter nog helemaal niet duidelijk wie de Democratische kandidaat gaat worden. En belangrijker: wie dit gaat worden doet er behoorlijk toe, niet alleen voor onze obese vrienden aan de overkant van de plas, maar ook voor ons.

Allereerst even de juiste cijfers. Bij de verkiezingen voor de Democratische presidentskandidaat heeft elke staat een vast aantal delegates, afgevaardigden. In elke staat wordt gestemd, waarbij de delegates worden verdeeld tussen de kandidaten, (bij benadering) naar ratio van het aantal stemmen dat elke kandidaat heeft ontvangen. Deze in totaal 4051 delegates zullen in juli tijdens de conventie van de Democratische Partij bepalen wie de uiteindelijke presidentskandidaat voor de Democratische Partij wordt door op hun beurt zélf te stemmen. Hierbij zijn de delegates officieus gebonden om te stemmen op de kandidaat bij wie ze zijn ingedeeld. Hiernaast zijn er nog 712 superdelegates (figuren als partijbonzen, senatoren, gouverneurs, etc.) die tot en met de conventie nog kunnen bepalen op welke kandidaat ze gaan stemmen.
Afgelopen dinsdag hebben weer vijf grote staten gestemd. De huidige tussenstand in delegates: 813 voor Sanders, 1119 voor Clinton. Dit is nogal wat anders dan de tussenstand van 844 tegen 1599 die de NOS presenteerde door ook de superdelegates mee te tellen, zonder enige uitleg. Misleidend, omdat deze superdelegates nog maandenlang hun stem kunnen wijzigen. Sterker nog, dit gebeurde al massaal de laatste keer dat Clinton verkiesbaar was als Democratische presidentskandidaat: in 2008 begon ze tegen Obama met een grote voorsprong van superdelegates, maar uiteindelijk won Obama met 60% van de superdelegates. Nog sterker: het omslagpunt waarbij Obama meer superdelegates had dan Clinton was pas halverwege mei. Op mijn wc hangt nog de kalender van maart.
De race is dus nog niet gelopen. Als we even snel rekenen zijn er nog 2119 gedelegeerden over, waarvan Sanders er 1213 moet winnen om de meerderheid van delegates te krijgen, oftewel 57%. Dit is in het geheel niet ondenkbaar: in de staten waar Sanders heeft gewonnen heeft hij gemiddeld 60% van de delegates gekregen. En wat hem nog meer meehelpt is de lijst van staten die nog moeten stemmen en al gestemd hebben. Alle staten in the Deep South hebben al gestemd, staten die demografisch en traditioneel meer richting Clinton neigen, terwijl de komende staten meer neigen in de richting van Sanders, wat bijvoorbeeld duidelijk wordt door de geografische verdeling van contributies aan de Sanders campagne.
Let wel: ik zeg niet dat ik verwacht dat Sanders wint, alleen dat het nog niet duidelijk is wie er gaat winnen. En de verkiezingsstrijd verdient daarom betere berichtgeving dan de stoffige voorgetikte stukjes die we nu zien.

Maar niet alleen hierom verdient dit onderwerp meer aandacht. Wie de kandidaat wordt is belangrijk. Voor ons. Ook al rijdt Veolia niet van Venray naar Washington D.C., als één van de machtigste landen van de wereld heeft het beleid dat de VS uitvoert invloed op ons, met name op twee gebieden: handel en oorlog (of buitenlandse relaties, als je graag wil).
Op het gebied van handel is Sanders tegen het Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP), een verdrag dat verregaande gevolgen heeft voor de regulering van handel tussen Europa en de VS. Boeken zijn al volgeschreven door voor- en tegenstanders van TTIP, ook door ons, en de materie is complex. Zo complex, dat er in ieder geval transparantie en tijd nodig is om een goed beeld te krijgen wat de gevolgen van dit verdrag voor ons zullen zijn. Krijgen we straks bijvoorbeeld de beroemde chloorkip op ons bord, of ontkomen we niet meer aan het fracken (kraken) van schaliegas? Hallo Groningen. De kans op transparantie of tijd zijn miniem als het aan Clinton ligt: waar ze als Minister van BuZa een groot voorstander was van het verdrag, is het nu een heet hangijzer voor haar, en ze zal niet snel actief ertegen in het verweer komen. Met als resultaat dat de onderhandelaars, die voor het einde van het jaar het verdrag rond willen hebben, het er doorheen kunnen frutten terwijl Clinton staat te feesten tussen rode, witte, en blauwe stukjes papier.
Daarnaast is Clinton meer geneigd tot buitenlandse operaties (lees: oorlog) dan Sanders, waarbij haar stem vóór de oorlog in Irak boekdelen spreekt. Een succesnummer waarbij zorgvuldig geregisseerde leugens de ouverture vormden voor de door de VS geleidde invasie van Irak. Toegegeven, de persconferenties van de Iraakse minister van Informatie Muhammed Saeed al-Sahaf waren hun seconden in goud waard, maar misschien toch nog net niet de miljoen doden, de bijna miljoen ouderloze kinderen, de miljoenen vluchtelingen, of de vele martelingen in Abu Ghraib. Net niet. En wij waren erbij. Sanders was tegen de oorlog, wil het defensiebudget flink inkorten, en heeft een veel consistenter voting record tégen militaire acties. Dat vermindert de kans dat wij in de toekomst weer in een volgend wespennest worden getrokken.

De verkiezingen in de VS lijken een ver-van-mijn-bed-show, maar de besluiten die daar worden genomen voelen we hier. En de besluiten die te verwachten zijn van Sanders komen veel meer overeen met onze belangen dan de besluiten van Clinton. Dus, doe er wat mee. Direct financieel steunen mag niet, maar vraag je Amerikaanse oom en tante eens om zo’n kek t-shirtje, of drink een biertje tijdens een meeting van Sanders supporters ergens in Europa. Of, als je écht de Bern voelt, pak je telefoon en bel wat mensen. Of doe het allemaal niet, mag ook. Maar neem dan in ieder geval de cijfers die je hoort tot en met de conventie met een korreltje zout, afgesproken?