Ik begrijp er niks van!
De heilige graal van veel wetenschappen: begrip. Vreemd eigenlijk, want veel van die wetenschappen pretenderen ‘exact’ te zijn, terwijl het begrip ‘begrip’ naar mijn bescheiden mening wat aan de vage kant is. Wanneer kun je claimen iets te begrijpen?
Het artikel op wikipedia over het begrip begrip (ja, ook over het verband tussen die twee gebruiken van hetzelfde woord) biedt enig, doch schrikbarend weinig inzicht. En ga me nou niet afrekenen op het feit dat ik hier alleen wiki quote.
In het dagelijks leven lijkt het erop dat iets als begrepen wordt bestempeld zodra de partijen die hierover in discussie zijn, tot op een bepaald abstractieniveau terug gegaan zijn naar onderliggende ‘basisprincipes’. Die basisprincipes zijn meestal net zo dicht bij iets fundamenteels als het verschijnsel dat begrepen dient te worden. Zolang beide partijen het er echter over eens zijn dat ze het verschijnsel begrijpen, dan is dat dus zo. Op deze manier is begrip van een verschijnsel dus iets met een heel andere betekenis in een andere groep. Gelukkig hoeven wetenschappers nooit in een andere groep te praten over hun vakgebied, laat staan te bewijzen dat ze het begrijpen.
Een extra ingredient in de overschatting van het begrip van verschijnselen in de natuurwetenschappen is het gebruik van simulaties. We begrijpen iets (denken we), simuleren het (met alle tekortkomingen van dien), zien dat de simulatie overeenkomt met de echte wereld en concluderen dat we inderdaad begrepen wat we simuleerden. Met de hoeveelheid vrije parameters, onzekerheid in numerieke oplosmethoden en mogelijkheden om je blind te staren op NET dat ene stukje wat je WEL correct kan reproduceren is het echter eenvoudig om het goede antwoord te verkrijgen om een totaal verkeerde reden.
Wat dan wel? Wanneer begrijpen we iets dan wel? Het bekende gezegde luidt dat je iets pas begrijpt als je het aan een kind kan uitleggen. Een ieder die wel eens met een kind van gedachten heeft gewisseld weet hoe eenvoudig dat is. “Waarom?” Als dergelijke discussies mijn begrip van de wereld daadwerkelijk op de proef stellen, dan begrijp ik verdomde weinig. En het feit dat ik niet eens weet wat ‘begrijpen’ precies inhoudt geeft aan dat dat wel eens waar zou kunnen zijn.