Nee is nee. Toch?
Ongelofelijk vind ik het. Waarom zou je de mening van het volk peilen in een referendum als je die vervolgens doodleuk naast je neerlegt? Ik heb het natuurlijk over het inmiddels veelbesproken (en beschreven) Oekraïne-referendum van eerder dit jaar. Los van de vraag of de uitkomst de beste of meest gewenste is, was de stem van het volk duidelijk hoorbaar: wij Nederlanders zijn tegen.
En ja, ik weet heel goed dat het voor velen, zo niet de meesten, niet eens zozeer ging om de inhoud van het referendum als wel om het uiten van hun onvrede. In dat opzicht begrijp ik best dat de politiek, met Mark Rutte voorop, naarstig op zoek is naar dat befaamde geitenpad om zichzelf zo uit deze impasse te hobbelen. En dat de overgrote meerderheid van de burgers niet in staat is om over een dergelijke kwestie te oordelen vind ik ook niet meer dan logisch. Maar dat geldt voor de meeste referenda die aan burgers worden voorgelegd, met als meest recente voorbeeld uiteraard de Brexit.
Nu had de regering in dit geval geen keus omdat GeenPeil maar liefst 427 939 handtekeningen had verzameld en de nieuwe Referendumwet bepaalt dat bij ’ten minste 300 000 kiesgerechtigden’ een raadgevend referendum gehouden dient te worden. Je kunt je natuurlijk afvragen of die wet niet aangepast moet worden en dat woordje ‘raadgevend’ in ‘bindend’ moet veranderen. Want laten we eerlijk zijn, een tafereel zoals we dat nu zien, waarbij men de kiezers ‘vraagt’ wat zij vinden om vervolgens te zeggen: “ Vriendelijk bedankt, maar wij gaan toch exact het tegenovergestelde doen,” doet meer kwaad dan goed. En dat in een (wereldwijd) politiek klimaat dat al niet rooskleurig is. We zien steeds vaker dat burgers hun onvrede of zelfs ronduit boosheid over politici en het door hen gevoerde beleid uiten door drastisch te stemmen: ik noemde eerder al de Brexit en president-elect Trump mag hier natuurlijk ook niet ontbreken, ook al ging het in de Verenigde Staten niet om een referendum maar een verkiezing.
Wat mij hieruit pijnlijk duidelijk wordt is dat mensen het goed zat zijn. Kiezers zijn het beu dat hún volksvertegenwoordigers hen keer op keer teleurstellen. Of het nu gaat om niet gehouden verkiezingsbeloftes of, zoals in dit geval, een genegeerde referendum uitslag. Dus beste regering, hoe vervelend het ook mag zijn: nee is nee. Als je geen zin hebt in dit soort gedoe, pas dan om te beginnen alvast die nieuwe Referendumwet (drastisch) aan. En met het oog op 2017 doet Rutte er verstandig aan dat geitenpad heel gauw te laten voor wat het is.
Nee.