Wat zijn we toch simpel
Bruine paadjes over grasvelden in parken komen doordat mensen massaal vonden dat de verharde paden op de verkeerde plek lagen. Ik vind het eerlijk gezegd vreemd dat die door mensen gebaande paden nog bestaan, want we weten al lang wat voor simpele regels er ten grondslag liggen aan de locatie van dergelijke gruwelijkheden voor het gras. Ze ontstaan pas wanneer voldoende mensen over hetzelfde stukje gezond gazon hebben rondgebanjerd, omdat dat een handigere route van A naar B was dan de bestaande paden. Dit complexe gedrag wordt vaak door eenvoudige regels beschreven.
Een even eenvoudig setje regels beschrijft het gedrag van mieren die met z’n allen water over willen steken of een net iets te groot patatje naar hun mierenkasteeltje willen brengen. Ook de bewegingen die zwermen vogels of scholen vissen maken, en de manier waarop bijen hun nieuwe locatie voor een nest uitzoeken met z’n duizenden worden beschreven door een klein aantal zeer simpele regels.
Zoals de paadjes in het park zijn er meer menselijke creaties die ontstaan door eenvoudige regels, zoals files op de snelwegen, en de stromen van voetgangers door winkelcentra op de net iets te drukke koopavond (met een extra regeltje ook de vlucht van mensen uit de brandende bioscoopzaal). Het is dan ook zeer eenvoudig hier simulaties van te maken, om uit te zoeken wat een goede plek is om een defibriliator op te hangen, of bij welk winkelpand je meer klanten binnenkrijgt.
Systemen als “traffic jam assistance” zijn er niet alleen om je van wat extra gemak te voorzien tijdens de frustrerende ochtendspits zonder koffie, maar ook om de file waarin je je begeeft net iets sneller te laten oplossen. We gebruiken onze kennis over de simpele regels die het kuddegedrag van mensen beschrijven om de wereld een net iets beter plekje te maken.
Een ander voorbeeld van complex gedrag dat voorkomt uit (net iets minder) simpele regels is het uitbreken van een oorlog. Het onlangs opgerichte Peace Informatics Lab heeft als doel technieken uit de computer science te gebruiken voor humanitaire doeleinden. Een nobel streven. Stel dat ze binnenkort met hun eerste voorspelling op de proppen komen: mondiale oorlog met chemische en biologische wapens die zijn oorsprong vindt in een klein Europees conflict. Niet een al te mooi vooruitzicht, naar mijn bescheiden mening. Wat moeten we met de voorspelling? Kunnen we er überhaupt iets mee? Kan die oorlog voorkomen worden als we weten dat hij gaat komen? Ik weet niet of dat zo simpel is, maar wellicht geeft het genoeg tijd om naar het voorspelde veiligste plekje te verkassen. Als iedereen dat doet, hoe veilig wordt dat plekje dan? Die vermeende simpelheid van ons gedrag maken beslissingen wellicht niet simpeler.
RT @kafBlog: Nieuwe column: Wat zijn we toch simpel (Marcel) — http://t.co/fW4r0FN0xC #Kaf #Nieuw