Alfa golven therapie: money for nothing and the rigs for free

Ik voel me de laatste tijd een beetje beta. Je kent het wel: druk, gestrest, alles gepland, erg saai. En wie ooit het fantastische boek Brave New World heeft gelezen weet het: beta is okee, maar alfa is top.
Dus ben ik rond gaan kijken. Er blijkt een onvoorstelbaar groot aanbod van therapieën te zijn die beweren je te helpen bij stress en drukte door je hersengolven te beïnvloeden, om zo te zorgen dat je meer alfa golven krijgt. De therapieën bestaan doorgaans uit het luisteren naar muziek, kijken naar fractaal-achtige beelden, mediteren en ontspanningsoefeningen. Aanbieders van deze alfa therapieën beloven de meest fantastische resultaten: minder stress, meer creativiteit, mentale groei, het buitenzintuigelijk waarnemen verbeteren, tot zelfs een bewust supervermogend onderbewustzijn. Geen mens weet wat het betekent, maar het klinkt fantastisch.

Als je toch probeert te achterhalen wat deze fantastische resultaten zouden kunnen betekenen, wordt een donkerbruin vermoeden bevestigd: de meeste aanbieders bevinden zich in de, laten we het voorzichtig zeggen, zweverige hoek. Zo zijn er bijvoorbeeld Balanced Mind en Gloudi coaching, die beiden een veelgebruikte fabel over disbalans tussen de rechter- en linkerhersenhelft gebruiken om te verantwoorden waarom de training zou helpen. Praktijk Naturo brengt alfa golven aan de man door ‘oneindig meer vermogens’ te beloven, iets wat nogal neigt naar de nonsens dat we maar een bepaald percentage van onze hersenen gebruiken. En anderen, zoals het Centrum voor Mesologie & Energie of de praktijk van mevrouw Ciska Blom, beperken zich tot het bestempelen van alfa golven als het bewuste supervermogende onderbewustzijn, zonder verdere onderbouwing.

Door het gebruiken van dergelijke fabels en nonsens doen deze aanbieders het voorkomen alsof er een wetenschappelijke basis is voor de aangeboden therapie of training. Maar deze wetenschappelijke basis is er simpelweg niet. Hersenactiviteit (gemeten door bijvoorbeeld een EEG, die vrolijke plakkers op je hoofd) kan inderdaad worden geclassificeerd als bijvoorbeeld alfa of beta activiteit, afhankelijk van de frequentie van de activiteit. Maar daar houdt de overeenkomst tussen de wetenschap en alfa therapie abrupt op en nemen de aanbieders van deze therapie een leap of faith waar Nina Brink jaloers op zou zijn. In deze gedachtesprong worden er allerlei één-op-één verbanden gelegd tussen alfa activiteit en positieve effecten op cognitieve en emotionele processen. Maar een brein is niet in zijn totaliteit in dezelfde frequentieband actief: verschillende gebieden vertonen verschillende overheersende frequentiebanden, afhankelijk van de daar actieve processen. Het simpelweg stellen dat een therapie meer alfa golven opwekt zegt dus niets: het behaalde effect hangt totaal af van waar deze activiteit te vinden zou zijn. En zelfs dán is het onbekend, en zelfs onwaarschijnlijk, dat er relaties zijn tussen lokale alfa activiteit en de nogal bijzondere en specifieke cognitieve processen als mentale groei en creativiteit.

Ondertussen staar ik een beetje gedesillusioneerd naar mijn beeldscherm en de vele open tabjes met therapieën. Wat een ellende. En nog steeds erg beta. Gelukkig word ik gered door binnenkomende spam in mijn mailbox. Lovely spam. ‘Mini discolicht in de aanbieding’ lees ik. Dit wordt mijn therapie. Dit en die ver weggestopte nature sounds cd. Minstens even effectief als elk van de opties in mijn tabjes en vele malen goedkoper.