Magisch klinken de klokjes van Papageno door de ruimte, als kristalletjes die dwars door je trommelvlies heen schieten en rechtstreeks in je hart terecht komen. Ach, ik zou hem wel willen helpen! Je gunt hem zo dat het heldere melodietje inderdaad de vaste vormen van zijn Papagena aanneemt. Die prins Tamino kan me gestolen worden, als het met Papageno maar goed afloopt. En dat weet je tenslotte nooit met vogelvangers.

Waar gaat dit over? De toverfluit natuurlijk! Het fantastische, ontroerende en onweerstaanbaar grappige singspiel van W.A. Mozart en Emanuel Schikaneder. Het is fantastisch in de letterlijke zin van het woord, vol van levensbedreigende slangen, saters, geheime tempels met inwijdingsriten, een prins en prinses en een heuse koningin van de nacht. Tegelijkertijd zit het zo vol symboliek over wijsheid en verlichting dat menig complotdenker zich daar volledig aan te buiten zou kunnen gaan. Maar eigenlijk is die analyse overbodig.

Als je de opera over je heen laat komen, of eigenlijk dóór je heen laat komen, ervaar je de gelaagdheid als vanzelf. Verweven in de ragfijne muziek heeft Mozart al die betekenissen hun eigen plek gegeven, waardoor één enkele noot al een hele wereld oproept. En tegelijk is daar Papageno, die je onbedaarlijk aan het lachen brengt. Papageno die je binnen enkele tellen nadat hij zijn mand het podium heeft opgesmeten al in je hart hebt gesloten. Natuurlijk heeft de edele prins Tamino een veel nobeler queeste, en is hij op zoek naar de hoogste vorm van liefde waarvoor hij onmenselijke beproevingen moet doorstaan. Maar eerlijk gezegd blijf ik hem elke keer dat ik de opera zie een slappe dweil vinden. Papageno heeft na een onschuldig leugentje een slot op zijn mond gekregen van drie vileine dames, maar mijnheer is ‘zu zwach zu hilfen’. Mooie prins.

Nee dan Papageno. Tevreden met zijn strohut die hem beschermt tegen weer en wind, en zijn dagelijkse portie wijn en brood in ruil voor de vogels die hij vangt. Voor geen goud wil hij mee op de tocht van Tamino om de prinses Pamina te redden. Terecht, waarom zou hij. Maar toch, het enige wat hij mist in zijn leventje is ‘ein mädchen oder weibchen’, en met dat in het vooruitzicht laat hij zich het avontuur inslepen. Waar Tamino edel en gekweld alle beproevingen doorstaat zwicht Papageno keer op keer voor een glas wijn of het contact met een ander mens. De bovennatuurlijk mooie muziek voert ons naar ongekende hoogten, maar Papageno houdt ons met beide benen op de grond. Laat hem toch zijn Papagena vinden! We gunnen het hem zo omdat de zaal niet gevuld is met prinsen, maar met vogelvangers. Lebet wohl, Papageno! Auf wiedersehen!