Dom? Een lans breken voor geloof

Mijn voeten staan op de grond, een verend groen grasveld, maar mijn blik is gericht op een hoge ivoren toren. Maarten stak gisteren zijn hand uitnodigend uit vanuit het bovenste raampje van die toren, maar mijn arm was veel te kort om daar bij te komen. Maar was het mijn arm die te kort was? Of had Maarten even naar beneden moeten komen?

Hoezeer zijn ironie het ook verhult, uiteindelijk komt het er op neer dat er een luidspreker op die ivoren toren staat die elke dag een aantal keer “ze snappen het niet” scandeert. Dat is toch een heel wat minder vriendelijke uitroep dan de uitnodigende Muezzin “Haast u naar het gebed, haast u naar het welslagen”, of het klinkende gebeier van klokken. Allemaal torens, allemaal een andere boodschap.

Wat mij opvalt aan de boodschap van de ivoren toren is precies waarvoor het gezegde over die toren bedoeld is. Hautain grapt Maarten, Hoogmoed grap ik. Superbia is de moeder aller zonden volgens de Katholieke leer, de zonde die naar een oude legende de engel Lucifer ertoe bewoog zich van God te verwijderen. Het voor dom verslijten van mensen die in God geloven is net zo hoogmoedig als het aanwijzen van niet-gelovigen als minderwaardig. Beiden nodigen niet uit tot een dialoog over het ene wereldbeeld tegenover het andere. Of, het ene wereldbeeld met het andere. Wat Maarten mooi beschrijft is het enthousiast maken van kinderen voor wetenschap, voor kritisch nadenken over de vormgeving van hun eigen wereldbeeld. Één van die kinderen was ook C.S. Lewis, algemeen bekend als auteur van de Narnia kronieken, die op schitterende wijze beschrijft hoe zijn wereldbeeld begon te ontstaan in ‘Surprised by Joy’. Een Christelijk wereldbeeld, arm in arm met de wetenschap. Lewis is één van de vele mensen die door de eeuwen heen door kritisch na te denken, maar door ook open te staan voor het geestelijke, gelovig is geweest. Let wel, juist dóór kritisch na te denken. Het hoe en waarom daarvan is voor een volgende keer, maar om alle gelovigen, waaronder ook zo’n briljant schrijver en academicus, als dom te betitelen grenst aan meer dan hoogmoed. Het getuigt van onderschatting en wellicht zelfs van onwetendheid. Ik haal Lewis aan omdat ik een zin van hem geleend heb in mijn tagline op de pagina ‘Over Kaf’. Waarmee ik op het laatste punt kom.

Het is opvallend dat op Kaf inmiddels al een aantal keer op niet mis te verstane wijze over geloof en religie is gesproken. Van een interessante these over geloven in de wetenschap van Marcel, tot een uitermate agressief artikel van Alexander, wat overigens van meer verlies van menselijke waardigheid getuigt dan waar religie in zijn ogen toe leidt. Bij dezen wil ik dan ook op Kaf een lans breken voor het geloof. Dat klinkt mooi vredelievend, oorlogstuig breken, en dat is ook de bedoeling. Want zonder lans en met open vizier is het toch makkelijker praten. Maar een kort onderzoekje naar de betekenis van dit spreekwoord leert dat het net zo goed betekent dat er wel degelijk gestreden mag worden. En zoals het een goed apologetisch artikel betaamt wil ik dan ook afsluiten met een waarschuwing. Immers, hoogmoed komt voor de val, en naar verluid val je uit een ivoren toren nog veel harder.

Dit is een reactie van Daniël op het item Dom van Maarten. Voor een wederreactie van Maarten op dít item, zie Het gras en de toren.