Er was niet eens een kerstster

Dit item verscheen oorspronkelijk op 24-12-2014.

Vrolijke kerst! Dit zijn de dagen bij uitstek om eens stil te staan bij die verhalen over een jongetje die de hoofdrol zou gaan spelen in een aantal boeken en één ’s werelds grootste religies. Als sterrenkundige krijg je opmerkelijk vaak de vraag wat die Ster van Bethlehem nou eigenlijk geweest kan zijn. Hierbij wil ik iedereen verzoeken die vraag niet meer te stellen. Om een reden die mij ontgaat wijden zelfs geleerden hun goedbetaalde tijd hieraan (ja, ook sterrenkundigen).

Sinds wanneer vinden we dat de Bijbel gezien moet worden als een wetenschappelijk logboek? Wordt aan andere wetenschappers wel eens de vraag gesteld hoeveel maïzena er nodig is om op het Meer van Galilea te kunnen lopen?

Er zijn behoorlijk wat zaken die niet sporen aan zo’n ster(k)-verhaal. Ten eerste zie je ze alleen ’s nachts. Als je ze al de hele nacht ziet dan staan ze in het noorden, of ze bewegen van het oosten via het zuiden naar het westen. Als die wijze mannen (waarvan overigens nergens vermeld staat dat ze met z’n drieën waren) uit het Oosten kwamen zou je daaruit kunnen afleiden dat ze westwaarts reizen. Mocht je dat op basis van een ster doen dan kun je jezelf alleen in de vroege avond verplaatsen. Je beweegt je ook niet heel erg in een rechte lijn. Voor de “verklaring” van het fenomeen worden verschillende zaken aangehaald: een supernova (ontploffende ster die gedurende een paar weken helder is), samenstand van planeten (had mijns inziens wel opgevallen, want de planeten bewegen daarvoor naar elkaar toe en erna weer van elkaar af), een komeet (merkwaardige vorm die wel zou zijn opgevallen) en nog wat meer. Op basis van de datum (en die weten we zeker wel nauwkeurig?) wordt er dan gekeken wat het meest waarschijnlijk was en welke datum er dan eigenlijk bij kerst hoort.

Wat een waanzin.

Al eeuwenlang doen we het met één God, omdat de functies die waren toegewezen aan andere goden inmiddels verklaard konden worden door natuurverschijnselen. Als er een functie is die religie kan blijven vervullen is dat het bieden van troost en de vereniging (helaas vaak ook resulterend in juist het tegengestelde) van mensen. De Bijbel is twee millennia lang gebruikt om een levensovertuiging in beeldspraak over te brengen. Laten we alsjeblieft ophouden met het zo letterlijk mogelijk interpreteren van die teksten.

Mocht je het wel plezant vinden om religieuze teksten zo letterlijk te nemen, lees dan vooral het werk van Immanuel Velikovsky. Deze autodidact beschrijft hoe natuurverschijnselen zijn opgeschreven in zowel het Oude Testament als de Griekse Mythologie en zelfs overleveringen vanuit het oude Midden-Amerika en combineert aanwijzingen uit de verschillende bronnen. Satire voor de intellectueel.