Evalueer meer!
Dit schooljaar heb ik een stagiaire. Super om erbij te hebben, zeker met mijn dynamische groep van tweeëndertig leerlingen; we zijn de grootste groep van de school en daarin komen extra ogen en extra handen zeker van pas. Maar de winst zit hem niet alleen daarin: de manier waarop stagiaires naar onderwijs (moeten) kijken, haalt ook mijn oogkleppen weg en smijt mijn automatismen overhoop. Dat is natuurlijk af en toe wat confronterend, maar ook zeker verfrissend!
Leren evalueren
Zo is evalueren na een les iets waarvan we weten dat het een positief effect heeft op het leren. Maar vanwege tijdgebrek schiet dit er heel vaak bij in. Voorheen dacht ik dan vaak: jammer! En stoomde ik weer door naar het volgende vak of de pauze. Een gemiste kans, bijna elke les opnieuw. Daar schijnt mijn stagiaire dus ook weer een hernieuwd licht op. In elke lesvoorbereiding dient zij te verantwoorden hoe zij evalueert, zowel op het proces als op het product. Zo leert zij de kinderen na te denken over hun leren: wat en hoe heb ik tijdens deze les geleerd? Snap ik het nu? Kan ik het de volgende keer anders en beter doen? Was ik een fijne klasgenoot om mee samen te werken? Dat soort vragen stellen kinderen zichzelf echt niet vanzelf: je moet ze dit aanleren. Vervolgens moet je het ook onderhouden: doe je dat niet, dan vergeten en verleren ze het. Het vermogen tot evalueren verdwijnt helaas als sneeuw voor de zon als je er als leerkracht niet mee bezig blijft.
En nu wij
In de donkere dagen na kerst wordt er in de media volle bak teruggekeken op het afgelopen jaar. De nadruk ligt dan vaak op dingen die ons overkomen zijn: welke rampen voltrokken zich, wie ging er dood, wie won de verkiezingen, welke uitzonderlijke prestaties werden er geleverd, en tegenwoordig vaste prik: hoe kansloos waren we in de strijd tegen corona? Op de televisie blijft het doorgaans een gezellige, vrijblijvende terugblik. Op internet wordt er wat pittiger gediscussieerd en lekker met modder gegooid; het is immers niet koud genoeg voor sneeuw. Het credo is: niks aan te doen, of iemand anders had er iets aan moeten doen. Maar écht evalueren, bedenken wat we met zijn allen geleerd hebben en hoe we het volgend jaar beter kunnen doen, blijft uit. We zijn het verleerd. We hebben leren rekenen en lezen op school, maar je blijft als het goed is je hele leven leren. Dus daar gaan we: denk eens terug aan je eigen handelen dit jaar. Hoe heb je het gedaan? Welke keuzes heb je moeten maken? Was je een fijn persoon? Heeft de wereld iets aan je gehad? En dan vooruit: hoe ga ik het volgend jaar doen? Hoe maak ik mijn keuzes komend jaar? Hoe zorg ik ervoor dat ik een fijn persoon ben? Wat draag ik bij? Het is natuurlijk wishful thinking, maar als we dit allemaal zouden doen, wordt de wereld vanaf morgen een veel mooiere plek. Net als mijn klaslokaal.