Medische apartheid

Thierry Baudet waarschuwt Nederland voor de staat van “medische apartheid” die is afgekondigd door invoering van de corona-pas. Hij gebruikt de term apartheid omdat de ene groep (gevaccineerden of getesten) toegang krijgt tot stukjes maatschappij, die de groep die dat niet wil of kan niet krijgt.

Het lijkt mij redelijk dubieus het begrip ‘apartheid’ te hanteren bij een scheiding als gevolg van een keuze, maar dat terzijde: hoe zit het met vaccinaties in ons land?

Wat is het probleem?

Om binnen te mogen bij bepaalde panden en evenementen moet je laten zien dat je ofwel gevaccineerd bent, ofwel negatief getest bent op COVID-19. Doordat níet meer toegang hebben tot deze dingen (denk ik terecht) wordt gezien als in ieder geval gedeeltelijke uitsluiting van de maatschappij, spreekt men over een drang of dwang om je te laten vaccineren. Deze vaccinatiedrang of -dwang en de alternatieve uitsluiting van delen van de maatschappij zijn wat hen betreft onterecht, en daar liggen twee argumenten aan ten grondslag:

1. De effecten van het virus zijn niet groot genoeg om de maatregelen te veroorloven;
2. De veiligheid en effectiviteit van deze vaccins is helemaal niet bewezen

De effecten van COVID-19

Wat zijn nou eigenlijk de effecten van COVID-19? Iets wat ik vaak hoor is:

‘Het virus is niet meer dan een griepje, en er gaan per jaar ook heel veel mensen dood aan de gewone griep/roken/autorijden/erotische autoasphixatie.’

Maar de cijfers van oversterfte weerleggen het argument dat Covid niet gevaarlijker is dan een gewoon griepje (bronnen: oversterfte Nederland en USA): er zijn de afgelopen jaren wel degelijk een hele hoop meer mensen doodgegaan aan Covid dan aan de griep, en dat is mét alle maatregelen! Dat Covid wel degelijk een gevaarlijke ziekte is, is wel duidelijk.

Dan is er nog het argument dat er andere doodsoorzaken zijn waar meer mensen aan doodgaan dan Covid, waarvoor we niet de maatschappij op slot gooien. Het feit dat je ook aan iets anders dood kan gaan heeft natuurlijk niets te maken met Covid of het al dan niet nemen van een vaccin. Vaccins neem je tegen besmettelijke ziektes, in het geval van Covid een ziekte die zich exponentieel verspreidt. Er gaan inderdaad ook jaarlijks mensen dood omdat ze van de trap vallen of kanker krijgen, maar dat is nou eenmaal niet besmettelijk. En als we wél vaccins hadden die ons tegen grote doodsoorzaken als kanker zouden beschermen, zouden we die denk ik met liefde nemen.

De cijfers liegen niet: COVID-19 is een behoorlijk dodelijke ziekte, juist omdat het zich zo hard verspreidt. Maar juist omdat het gaat om kleine kansen die flink optellen als je er genoeg van opstapelt, voelen we het daadwerkelijke risico maar moeilijk aan. Hopelijk helpt deze snoepige representatie om een idee te krijgen van de risico’s die we al dan niet nemen met ons gedrag omtrent het virus:

Stel, iedereen krijgt aan het eind van elke dag een nieuwe schaal met M&M’s waar ze er één van moeten opeten. Het aantal M&M’s in jouw schaal is afhankelijk van hoe gezond jij en je immuunsysteem zijn: ben je heel gezond, dan heb je wel een miljoen M&M’s in je schaal; ben je wat minder gezond, dan moet je het met een schaal van tienduizend M&M’s doen. Addertje onder het gras: elke mogelijke Covid-interactie (mensen bezoeken, winkelen, reizen met OV) gooit een vergiftigde M&M in je schaal. Hoe minder voorzichtig je bent (geen mondkapje, geen afstand, geen handen wassen), hoe meer vergiftigde M&M’s elke interactie oplevert. Waar contact met een gevaccineerd persoon misschien één giftige M&M aan je schaal toevoegt, betekent contact met een ongevaccineerd persoon een handjevol vergiftigde M&M’s erbij. Iedereen mag natuurlijk zelf beslissen hoeveel giftige M&M’s in hun schaal ze acceptabel vinden. En in deze M&M versie van de wereld zien we ook hoe het kan dat er mensen zijn die heel voorzichtig zijn, maar die toch pech hebben en die éne giftige M&M in hun enorme schaal pakken en ziek raken. En dat er mensen zullen zijn die het niet zo nauw nemen maar toch keer op keer uit een half giftige schaal de giftige M&M’s weten te ontwijken, en nooit ziek worden. 

Maar omdat het om interacties gaat vergroot je niet alleen voor jezelf, maar ook voor iedereen waarmee jij in contact komt de kans dat het fout gaat. Dus als jij ongevaccineerd en ongetest aan het publieke leven meedoet, gooi jij met elke interactie onnodig veel vergiftigde M&M’s in de schalen van de mensen waar je contact mee hebt. En soms zijn dat schalen waar al niet zoveel M&M’s in zitten, zodat de kans dat die persoon aan het eind van de dag één van jouw giftige M&M’s eet aanzienlijk groter is. En daar zijn die mensen, begrijpelijk, nogal chagrijnig over. Met je eigen schaal mag je doen wat je wil, maar je hebt ook invloed op die van de rest.

Veiligheid en effectiviteit van vaccins

Dat vaccins als principe werken is redelijkerwijs bewezen. We hebben er al talloze ziektes mee de wereld uit geholpen (bron), en het is dan ook redelijk normaal om kinderen vanaf hun derde maand tegen verscheidene ziekten in te enten (wat de paniek dat ‘zelfs jonge kinderen een prik zouden moeten krijgen’ redelijk vreemd maakt), en jezelf in te enten bij de GGD voor je op reis gaat naar bepaalde landen.

Nu is het natuurlijk zo dat de COVID-19 vaccins met enorme tijdsdruk zijn ontwikkeld, en dus is er de vraag: zijn ook deze vaccins effectief, en hoe zeker weten we dat deze vaccins ook echt veilig zijn?

Laten we beginnen met de effectiviteit van de COVID-19 vaccins. Het is denk ik belangrijk om te vermelden dat een vaccin niet 100% effectief hoeft te zijn om de moeite waard te zijn. Sterker nog, geen enkel vaccin (en bij mijn weten vrijwel geen enkel medicijn) is 100% effectief. We horen wel eens ‘Maar mét het vaccin kan je nog steeds ziek worden, en het nog steeds verspreiden! Het heeft dus helemaal geen zin!’ Maar die redenering houdt eigenlijk nergens stand: nuchter kan je ook nog in een auto-ongeluk terecht komen, dus waarom zou je niet drinken in het verkeer? Ook als je je fiets op slot zet kan hij gejat worden, dus waarom überhaupt een slot? Ook met condoom is er een kans op zwangerschap, dus waarom niet lekker zonder? De reden is dat het gaat om de kans verkleinen, en in het geval van COVID-19 zorgt een vaccin ervoor dat er minder kans is dat je het krijgt, minder kans dat je het doorgeeft aan anderen, en áls je het wel krijgt is er minder kans dat je ernstig ziek wordt (bron en bron). Covid-vaccins blijken gewoon effectief te zijn (bron en bron).

Maar dan de veiligheid: de risico’s die het nemen van een vaccin met zich meebrengen moeten immers niet groter zijn dan de risico’s van het niet nemen van het vaccin. Het is ergens begrijpelijk dat mensen zich zorgen maken of een vaccin dat zo snel ontwikkeld is wel veilig is. Bijwerkingen in zeldzame groepen zijn voor elk medicijn een risico, en dat geldt ook voor de COVID-19 vaccins. Zo bleken er binnen een bepaalde groep risico’s te zijn op o.a. trombose bij de Janssen en AstraZeneca vaccins. Wat echter ook bleek, is dat zelfs áls je in die risicogroep zat, de eventuele gevolgen van COVID-19 substantieel gevaarlijker waren dan het risico van het vaccin (bron). Zelfs mensen die immuungecompromitteerd zijn kunnen veilig het vaccin krijgen (bron). Een ander bericht dat in de media kwam was een verhoogde kans op myocarditis bij jonge jongens die het vaccin kregen. Maar dit kwam uit een niet-peer-reviewed studie, en met de studie bleken flinke problemen te zijn (bron).

Natuurlijk zijn bijwerkingen zoals bij elk medicijn mogelijk, maar in elk geval lijkt: het risico wat je neemt door het vaccin niet te nemen is hoger dan het risico op een bijwerking van het vaccin.

De maatschappij, dat ben jij

Uiteindelijk is het vaccin nemen, naast persoonlijke bescherming, ook vooral iets wat je voor de maatschappij als geheel doet. En voor de duidelijkheid: ik vind dat iedereen het recht moet hebben zich niet te laten vaccineren. En ik denk dat er niets mis is met een debat over de kosten en baten van bepaalde maatregelen en wanneer we die maatregelen los kunnen laten. Maar dat debat moeten we wel eerlijk voeren, zonder in allerlei drogredeneringen te verzanden. Jezelf niet laten inenten tegen een besmettelijk virus zal gevolgen hebben voor je bewegingsvrijheid in de maatschappij. Dat kan ook betekenen dat je, als je niet kan laten zien dat jij niet een extra groot gevaar voor anderen vormt, niet een restaurant of concert in mag, totdat het gevaar van het virus is geweken. En bedenk je wel dat de kroegen, theaters en restaurants waar de ongevaccineerde mensen nu graag zonder QR-code naar binnen willen alleen maar open konden gaan omdat de rest van de mensen zich wél heeft laten vaccineren. Zonder vaccinaties zat de maatschappij sowieso nog potdicht.