White privilege, dekolonisatie en empowerment, dat zijn de kernwoorden die bovenaan het beleidsplan van Sylvana Simons gaan prijken nu zij toe is getreden tot de politieke partij DENK. White privilege moet verdwijnen, het onderwijs gedekoloniseerd en vrouwen moeten empowered worden. Wie door de terminologie heenkijkt moet bekennen dat dit nobele doelen zijn, en misschien wel hard nodig in onze samenleving.

In 1661 schilderde Rembrandt twee zwarte mannen. Het schilderij staat bekend als de Twee Negers, een naam die in 2004 werd aangepast naar de Twee Moren. In de 17^e eeuw waren zwarten mensen een uiterst exotische verschijning in Europa, mensen die op een tentoonstelling bekijks trokken. Dit bleef, afhankelijk van de regio, soms tot en met de Tweede Wereldoorlog het geval. Toen in 1944 de invasie in volle gang was had het Amerikaanse leger behoefte aan een nieuwe begraafplaats. Het pittoreske Nederlandse plaatsje Margraten werd aangewezen als locatie voor de nieuwe dodenakker. De graven werden gedolven door de mannen van de 960^ste compagnie. Allemaal zwart. Dat dit een naar voorbeeld van white privilege op zichzelf is staat buiten kijf, maar het gaat erom dat in 1944 veel van de mensen in Margraten voor de eerste keer in hun leven een zwarte man zagen. In 1944!

Dat ‘wit’ de standaard is in Nederland, aangezien Nederland voor het grootste gedeelte niet uit Amsterdam of Rotterdam bestaat, is daarmee niet verwonderlijk. We zijn inmiddels 70 jaar verder, maar het is ook pas 10 jaar geleden dat Nederland de formele datum van de Indonesische onafhankelijkheid erkende. Blijkbaar is Nederland uitermate traag in het aanpassen aan een nieuwe werkelijkheid. En ondanks dat het toepassen van de Engelse term white privilege op de Nederlandse situatie mij nog steeds stoort, kunnen we er niet omheen dat er wel degelijk een bepaalde bevooroordeling heerst die puur gebaseerd is op huidskleur. Denk bijvoorbeeld even terug aan het fietsensteelmoment in de documentaire Zwart als Roet. Misschien een flauw voorbeeld, maar ik weet bijna zeker dat we allemaal een dergelijk beeld voor de geest kunnen halen. Een extra kaartjescontrole omdat je naast een zwarte mevrouw zit, die uitsmijter die de donkere jongens voor je niet naar binnen laat. En al kunnen we het geschiedkundig nog zo goed verklaren, de werkelijkheid haalt de geschiedenis continu in.

Ik erger me wild aan de schreeuwerige terminologie, de ogenschijnlijke slachtofferrol en de moraliserende aanwezigheid van Sylvana Simons. Maar misschien is die ergernis juist nodig om onze samenleving uit de polderdidaktiek te halen en de werkelijkheid eens recht in de ogen te kijken. En dan zou het best kunnen dat die ergerlijke terminologie meer over ons zegt dan we denken.