Echte vrijheid

Bij Poetry Circle 040, een talentontwikkelingstraject voor voordrachtspoëzie, hadden we een vaste uitspraak voor wanneer iemand zijn/haar voordracht begon met een hoop uitleg: GEEN DISCLAIMERS! Je maakt wat je maakt en de luisteraar mag daar wat van vinden. Ik schrijf poëzie omdat ik iets te vertellen heb wat zich blijkbaar niet in perfect afgebakende definities laat vangen. Iets wat ongeremd naar buiten wil en van daaruit weer ongeremd bij de luisteraar naar binnen wil rennen. Iets wat verbinding zoekt in verwarring.
Inmiddels ben ik doorgestroomd naar het volgende talentontwikkelingstraject UC Masters. UC voor Urban Culture. Maak ik Urban Culture dan? vroeg ik me af toen ik geselecteerd werd voor dit traject. Tja, dat ligt er natuurlijk aan wat je onder Urban Culture verstaat. Voor mij is Urban Culture dingen op een andere manier proberen, buiten de begane paden treden, experimenteren, trouw blijven aan jezelf terwijl je met knikkende knieën en klapperende tanden de grenzen van je comfortzone kapotscheurt in een poging om een ander te bereiken, om écht binnen te dringen in de wereld, om de werkelijkheid net een klein beetje te doen verschuiven.
Spoken word wordt vaak gezien als een urban kunst. De definitie van spoken word is breed. Alles wat gesproken wordt, is in principe spoken word. Nou ben ik niet zo van de hokjes, dus ik vind zo’n brede definitie prima. Geen geneuzel over wat in welk hokje hoort. Het is gewoon spoken word, klaar. Maar er is ook een nadeel aan zo’n groot hok, namelijk de macht van de massa. Doordat er zoveel onder de noemer spoken word geschaafd wordt, zie ik in het bos weer begaanbare en gangbare paden ontstaan. We zien dezelfde thema’s terugkomen en ze worden vanuit eenzelfde perspectief bekeken. Vrijheid is goed, oorlog is slecht… Ik begin het uitdagende te missen, het experimentele en het comfortzoneverlatende wat (IMHO) bij Urban Culture hoort.

Vrijheid is goed, oorlog is slecht… Niemand zal daar tegenin gaan. En toegegeven, er zijn spoken word artiesten die deze boodschap echt prachtig, inspirerend en kundig verwoord hebben en ja: open deuren verbinden, maar ze geven ons geen enkele houvast in de dagelijkse worsteling van het menszijn. In hoe wij van mens tot mens in ons dagelijkse leven vrijheid dan vormgeven. Wat doe je in het échte leven met een buurman die zijn vrijheid uitleeft op zijn professionele geluidsinstallatie? Met een covid-geïnfecteerd kind dat zijn oma wil bezoeken in het bejaardentehuis? Met een vluchteling waar eigenlijk geen plek meer voor is? Waar blijven de inconsistenties en de onoplosbaarheid van het echte leven? Waar blijft de spiegel?

Uit deze overwegingen – en frustratie – ontstond deze ‘anti-spoken word’ speech voor de vrijheid. Beeld en geluid vergaarde ik buiten de begane paden, in een kasteel in Frankrijk, waar de UC Masters talenten en coaches een weekend reflecteerden op hun werk en ontwikkeling. Geïntrigeerd door de inrichting van het kasteel, begon ik lukraak te filmen, zonder vooraf te weten waar het toe zou leiden. Toen ik thuis de beelden bekeek, was ik eigenlijk nog meer verrast door het geluid dan door het beeld. Ik dacht: hier kan ik wel een hiphopnummer van maken. Met knikkende knieën en klapperende tanden, buiten de begane paden. Dit is wat ik zie als ik in de spiegel kijk. GEEN DISCLAIMERS!

Maar wel heel veel respect voor UC Masters die dit experimentje mogelijk maakten en een extra shout out voor The Kid Selim en Gary “Duimelot” Gravenbeek die zonder het te weten het grootste deel van de backing track voor hun rekening nemen. Wil je weten wat ze maken wanneer ze niet stiekem worden afgeluisterd in een kasteel in Frankrijk met een ontstemde piano, check dan vooral even deze single.