De klassikale democratie

De afgelopen weken hebben er verschillende verkiezingen plaatsgevonden. Misschien ben jij ook wel wezen stemmen voor de gemeenteraad of het referendum. Maar er vond nóg een verkiezing plaats met een veel grotere opkomst (100%) en een duidelijke, bevredigende uitslag. Want het merendeel van de stemmen ging naar de partijen D&N (Dieren en Natuur) en S.P.E.L.L.E.N. (…) Zijn deze partijen u niet bekend? Dat kan kloppen, want het zijn de geesteskinderen van mijn parlementariërs in de dop, mijn groep 7.

Op school krijgen de kinderen over het algemeen te maken met een totalitair regime. De afgelopen periode heb ik echter een campagne in het teken van een representatieve democratie uitgeprobeerd. Ik liet de kinderen weten over welke onderwerpen ze mochten meebeslissen als ze verkozen zouden worden. Dit waren onder andere het overnemen van een aantal lessen en de invulling van het laatste uur op deze Goede Vrijdag. Niet superveel, het blijft natuurlijk mijn koninkrijk. Toch ging men enthousiast aan de slag met deze punten, vormden meningen en natuurlijk partijen. Dit resulteerde in zes unieke partijen, verschillend in grootte én standpunten. Binnen die partijen zag ik een grote verscheidenheid in besluitvorming: van directe democratie tot drukkende aristocratie. Mooi om te zien. Óók mooi om te zien waren de verkiezingsposters. Er werden foto’s gemaakt en logo’s ontworpen. Er werden leuzen bedacht. ‘Voor beter onderwijs’, ‘Jouw stem telt ook!’ en ‘Meer YouTube en geschiedenis’. Duidelijk. Het merendeel van deze creatieve uitingen deden echt niet onder voor de posters die door de stad verspreid hingen.

Uiteindelijk veroverden de eerder genoemde partijen D&N en S.P.E.L.L.E.N. de meeste stemmen en bepalen zij deze week wat er in onze klas gebeurt. Nou ja, op een aantal momenten dan. Een kinderhand is gauw gevuld. Vanmiddag spelen we spelletjes (goh) en komen er huisdieren op school om mee te spelen.

We vertellen onze leerlingen dat de meeste stemmen gelden en dat je altijd je mening mag geven. We passen de directe democratie soms ook toe in de klas, als er gekozen moet worden uit een niemendalletje als een afsluitend spel. Maar inhoudelijk gezien functioneren wij als school toch grotendeels als een dictatuur. Een zachtaardige dictatuur, maar toch. Wij leerkrachten bepalen wat leerlingen doen. Regels worden als afspraken verkocht. Eigenlijk is het een wassen neuzenfestijn. Soms voelen kinderen dat. De échte macht ligt niet bij hen. Over het algemeen wordt dit gegeven geaccepteerd, maar om leerlingen de beginselen van onze regeringsvorm bij te brengen zullen we ze toch zo nu en dan moeten leren méédenken. En daar kun je niet vroeg genoeg mee beginnen. Op steeds meer basisscholen is een leerlingenraad terug te vinden: een groepje leerlingen, afkomstig uit verschillende leerjaren, vergadert eens in de maand over al dan niet onderwijsgerelateerde zaken op school. Mooi. Want, jongens en meisjes, de democratie is nog altijd de minste van alle kwaden.