Heb jij dit keer de partijprogramma’s gelezen? Heb je een partijprogramma gelezen? Heb je het überhaupt geprobeerd? Vrijwel iedereen die ik het vraag beantwoordt nee, nee, en ‘ja wel ooit maar dat is echt niet om door te komen’. Eens per vier jaar zijn er tweede kamer verkiezingen, waarbij we kiezen wie ons vertegenwoordigen in bijna alle belangrijke besluiten die in Nederland worden genomen. Welke wetten er komen, welke verdwijnen, welke regels je moet volgen of juist niet, wie het land binnenkomen, hoeveel geld je krijgt of betaald, hoe je zorg is ingericht, alles. Dit is hét moment waarop wij als volk richting kunnen geven, en onze vertegenwoordigers kiezen die, vanuit ons de beslissingen nemen. En bij het maken van die keuze willen we vooral niet al te veel moeite doen.

De partijprogramma’s zijn lang, ik weet het. Dit jaar gemiddeld 102 pagina’s. En dat is heel wat. Maar is dat echt zo erg? Hoeveel tijd spenderen we op fora, facebook, instagram, tiktok, reddit? Hoeveel series bingen we weg, hoeveel tijd steken we in Temptation Island? Ja het zijn veel pagina’s, want het gaat om nogal wat. Het gaat om alle belangrijke thema’s in ons leven, en welke koers we daarin varen. Hoezo heb je geen zin om dat ‘allemaal’ door te lezen? Wil je niet weten waar de partijen voor staan, wat ze voor ogen hebben? Waarom is het genormaliseerd om bij alles boven de 20 pagina’s te roepen ‘ja dat ga ik dus zeker niet doen’?

Want och, je hebt toch de stemwijzer? Even ingevuld, de eerste keuze sloeg nergens op maar nummer twee vind ik best ok, dus daar stem ik op. Zou dat niet al wat alarmbellen moeten doen rinkelen? Als ik om een maaltijdsuggestie vraag, en je stelt me eerst een broodje kak voor en daarna de dagschotel met boerenkool, heb ik eerlijk gezegd ook niet meer zo’n vertrouwen in je tweede suggestie. Maar daar gaat het ook helemaal niet om, want het lijkt eerder een excuus te zijn om te kunnen doen alsof je er wat aan hebt gedaan. Stemwijzer ingevuld en klaar, democratische plicht weer vervuld.

Natuurlijk hoor ik de tegenargumenten met ‘ja ze doen toch niet wat ze zeggen’ al aankomen. Allereerst: hoe weet jij dat? Je hebt helemaal niet gelezen wat ze zeiden, dus je weet ook niet of ze het nakomen of niet. Daarnaast, ook al zal niet alles wat in het partijprogramma staat worden uitgevoerd, het geeft in elk geval aan welke koers ze willen varen, en er staan zat concrete dingen in die wel gewoon gaan verschijnen als ze de coalitie meekrijgen. En al was dat niet zo, dan is  ‘het dan maar niet lezen’ geen waardevol alternatief. Ga dan eerder uitgebreid kijken naar stemgedrag de afgelopen periode, en baseer daar je stem op.

Hoe dan ook wil ik graag een nieuwe regel instellen. Het is prima als de politiek jou niet interesseert, als je het de moeite niet waard vindt, als je het wel geloofd met de hoge heren in Den Haag. Prima. Maar dan is het ook aan jou om de komende vier jaar netjes je smoel dicht te houden als ook maar iets op politiek vlak je niet aanstaat. Jij had een moment om te kiezen, om verschil te maken, en dat heb je niet gedaan. Als je niet mee-navigeert mag je ook niet zeiken dat we nu de weg kwijt zijn.