De politiek luistert niet

Heb je afgelopen verkiezingen de partijprogramma’s gelezen? Heb je een partijprogramma gelezen? Heb je het überhaupt geprobeerd? Vrijwel iedereen die ik het vraag beantwoordt nee, nee, en ‘ja wel ooit maar dat is echt niet om door te komen’. En dat zijn dan m’n universitair opgeleide vrienden. Hoe kiezen ze dan wel? Stemwijzers, tv-debatten, onderbuikgevoel en de sex-appeal van de lijsttrekkers. Tot zover onze democratie.
En maar zeiken. Dat de regering je naait, dat ze hun beloften niet nakomen, dat ze niet naar het volk luisteren. De mensen die niet eens één keer per vier jaar een paar partijprogramma’s doorlezen, klagen nu hoe weinig de politiek hen bedient. ‘Ja zeg, dat doorlezen kost me een hele avond, misschien wel twee!’ Nou guttegut arme ziel! Twee hele avonden, dat is ook wel wat veel gevraagd voor een democratisch gekozen regering hé. Dan pikt een kwartiertje de stemwijzer invullen toch een stuk minder tijd van je Netflix-marathon in.
Als er iemand niet mag klagen ben jij het wel. De regering móet ook helemaal niet naar jou luisteren, want onze democratie kan jou niet genoeg verrotten om een paar avondjes aan je keuze te besteden. Onze de-mo-cra-tie. Je weet wel, dat iets waarvoor tot op de dag van vandaag in andere landen bloederige strijd gevoerd wordt. Eén van de pilaren van onze vooruitgang, met de verkiezingen als hét moment waarop wij kiezen wie ons vertegenwoordigen, wie de komende vier jaren voor ons land beslissen. En op dat moment, ééns in die vier jaar, lees jij de partijprogramma’s niet door.
Maar dat feitje weerhoudt niemand ervan om constant af te geven op de politiek. Het zal me benieuwen hoeveel partijprogramma’s de mensen bij de gemiddelde protestactie op het Malieveld hebben gelezen. Ik wil wedden dat het gemiddelde onder de één ligt. En als we het over de doorsnee-Facebook-politiek-criticus gaan hebben, denk ik dat we verbazend dicht bij de nul terecht gaan komen. Een bijzonder sterke mening hebben over iets waar je de ballen verstand van hebt, het lijkt een nieuwe trend te zijn. En dan vragen we ons af waarom het raadgevend referendum is afgeschaft. Naast het feit dat we blijkbaar collectief niet begrepen wat raadgevend betekent, vroegen we een referendum aan over een zaak zo complex dat we op geen enkele manier daarover een doordachte keuze konden maken. ‘Ze luisterden niet naar onze stem!’ Natuurlijk niet. De chirurg gaat ook niet luisteren naar een stemactie over hoe hij een longtransplantatie moet uitvoeren.
En natuurlijk laat de politiek op veel vlakken te wensen over, maar om Jezus even te misquoten: “Hij die het eerste partijprogramma heeft gelezen, gooie de eerste tomaat.” En niet eerder. Doe godverdomme maar eens je best.
Ik heb het wel ooit gedaan, de partijprogamma’s gelezen. En na twee bloedverziekend saaie avonden was ik nog steeds nauwelijks iets wijzer van wat de partijen nu ècht voor ogen hadden met Nederland en hoe ze dat dachten te gaan bereiken. Pagina’s vol met holle termen en belangrijk aandoende cijfers zonder enige context, op de meest ondoorzichtige wijze gepresenteerd. Laat ze eens een lesje slides bouwen krijgen, denk ik wel eens. Als consultant word je met de paplepel ingegoten om een complexe boodschap helder over te brengen, waarom kan de politiek dit niet?Natuurlijk zal het nooit een Nijntje boekje worden, daarvoor is de materie te veelomvattend, maar ik vind wel dat ik als universitair opgeleide kiezer de boodschap zou moeten kunnen begrijpen. En dan maak ik graag dat avondje vrij.