Al jarenlang bestempel ik mezelf graag als ‘grammar nazi’. Een treffende geuzennaam voor iemand die het belangrijk vindt dat taal correct gebruikt wordt en daarom fouten van anderen zonder mededogen verbeterd. VerbeterT! Je maakt je hiermee niet per se populair, vertellen verschillende bronnen mij. Waarom kan ik het niet gewoon laten gaan? Waarom volhard ik zo in mijn starre overtuiging? Ik begin in te zien dat strijd niet enkel heilloos, maar ook onnodig is.

Middel

Ik hou van taal en ik vind het vervelend als mensen er slordig mee omspringen. Dat klinkt misschien romantisch, maar het is natuurlijk wel een beetje flauwekul. Taal is het middel voor je boodschap. Niet de boodschap zelf. Althans, in het dagelijks gebruik. Taal verandert met de jaren, wordt efficiënter, moet woorden vinden voor nieuwe verschijnselen. Vergelijk het met een vervoermiddel: als wij nu nog altijd met paard en wagen naar ons werk zouden gaan, klopte er iets niet. En zo is de taal door de jaren heen ook geüpgraded. (anglicismen doen het heel goed tegenwoordig.) Het doel is communicatie, en de middelen worden daardoor geheiligd.

Jouw taal, mijn taal

Taal verbindt groepen mensen, zoals bijvoorbeeld de inwoners van een land. Maar ook op veel kleinere schaal kan taal mensen dichter bij elkaar brengen óf juist van elkaar apart zetten. Je denkt misschien meteen aan regionale accenten en dialecten, maar de verbinding en scheiding vinden ook plaats in de tijd. Zo praatte mijn oma anders dan ik, en ook de kinderen in mijn klas houden er een compleet ander vocabulaire op na. Ík kan het nog wel volgen – ik ga er immers prat op dat ik de eeuwige jeugd behoudt – maar kom bij mijn oudere collega’s niet aan met een ‘tantoe lit lesje’ dat je zojuist gegeven hebt. In boeken zie je het ook goed terug: het taal- en woordgebruik in ‘De brief voor de koning’ verschilt enorm van dat in ‘Lampje’, om maar even twee tijdloze klassiekers in het kinderboekengenre te noemen.

Beweging

Aanzet tot verandering in de officiële taalregels is vaak verkeerd gebruik. Ik probeer mijn leerlingen continu te doordrenken met standaardnederlands, maar als hun daar haat op gooien word ik daar wel eens kaulo depri van. En dus moet ik eens wat gas terugnemen en ‘boven de materie’ gaan hangen: taal staat nooit stil. Sterker nog: je kunt taal niet eens stilstaand tot je nemen. Taal beweegt per definitie. Kijk maar: je hebt je langs deze 408 woorden moeten worstelen om bij mijn conclusie te komen. En die luidt, dames, heren, tjabo’s en smatjes: het komt wel goed met de taal, de vorm: laten we ons focussen op de inhoud! Jwz